Zespuntenplan

Het Zespuntenplan was een eisenpakket van de Bengaalse nationalistische beweging in Oost-Pakistan (het huidige Bangladesh) onder leiding van Sjeik Mujibur Rahman, en leidde uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van Bangladesh ten opzichte van Pakistan. Het Zespuntenplan werd in 1966 naar voren gebracht bij een coalitie van Bengaalse partijen die daarmee een einde wilde maken aan de vermeende exploitatie van Oost-Pakistan door West-Pakistan.

Na de opsplitsing van Brits-Indië bestond Pakistan uit twee, niet aan elkaar grenzende gebieden, namelijk Oost- en West Pakistan. In de politiek waren echter vooral politici uit West-Pakistan vertegenwoordigd. Dit leidde er bijvoorbeeld toe dat alleen het Urdu als nationale taal werd erkend, terwijl de meerderheid van de bevolking Bengaals als eerste taal sprak. De meeste van hen woonde in Oost-Pakistan. Ook werd het meeste geld van de overheid geïnvesteerd in West-Pakistan, terwijl het grootste deel van de bevolking in Oost-Pakistan woonde. De leiding van de Bengaalse nationalistische wereld wilde meer autonomie en streefde naar een federatie waarbij de deelstaten meer zeggenschap zouden krijgen. In het Zespuntenplan werden deze eisen geformuleerd. Het document werd opgesteld door Rehman Sobhan, Govinda Chandra Dev, Munier Chowdhury en Kamal Hossain.